Ergens in een directiekamer zegt iemand: “Ik heb een oplossing gezien, dat zouden wij ook moeten doen.” Op een netwerkborrel vertelt een ondernemer hoe hij nét op tijd dat ene inzicht had. En in een overheidsrapport staat een reeks beleidsmaatregelen aangekondigd — “oplossingen voor urgente uitdagingen.”
Herkenbaar?
We leven in een wereld die dol is op oplossingen. Ze geven richting. Ze laten zien dat je in beweging bent. Ze geven het gevoel van controle. Maar er zit een gekke draai in ons denken: vaak is de oplossing er eerder dan het probleem écht op tafel ligt.
En dat is niet onschuldig.
Ondernemers zijn er kampioen in: terugkijken op een spannende fase en dan trots vertellen hoe ze een crisis trotseerden. Geen probleem, maar een uitdaging. Geen toeval, maar visie.
In het verhaal achteraf zijn ze de held, de redder. En dat is mooi — inspirerend zelfs. Alleen: het echte verhaal bevat ook onzekerheid, afhankelijkheid, twijfel. Dat verdwijnt vaak in de anekdote.
Managers zijn vaak minder uitgesproken. Zij benoemen ‘knelpunten’, ‘learnings’, ‘scherpte in de strategie’. Maar ook hier: oplossingen worden vaak van buitenaf gehaald en van bovenaf ingebracht. Of via-via. De vraag van wie het probleem eigenlijk is wordt zelden gesteld. En dan de overheid. Daar lijken problemen het uitgangspunt. Maar kijk goed, en je ziet vooral problemen zonder eigenaar. Iedereen voelt iets, niemand is iets. Tot er urgentie ontstaat. En dan komt de oplossing.
In alle drie die contexten — ondernemer, manager, overheid — is er een belangrijke groep die nauwelijks een stem heeft in de oplossing: de mensen in het systeem. De uitvoerders. De experts. De ‘verantwoordelijken’ die zelden het mandaat hebben. De mensen op wie je stiekem rekent dat ze de oplossing gaan dragen, ook al waren ze niet betrokken bij de keuze.
Problemen zijn per definitie afhankelijk.
Ze leven in mensen, in systemen, in processen, in onderlinge verhoudingen. Maar als oplossingen buiten die afhankelijkheden worden bedacht en boven die afhankelijkheden worden uitgerold, krijg je verwarring. Frictie. En vaak: nieuwe ‘uitdagingen’.
Wat me opvalt: veel professionals zijn best onafhankelijk. Ze zijn proactief. Denken vooruit. Hebben eigenaarschap. Covey zou trots zijn: habits 1 t/m 3 zijn geregeld.
Maar dan komt het echte werk. Samenwerken. Niet omdat het moet, maar omdat het kan. Niet omdat er geen andere optie is, maar omdat het meerwaarde heeft.
En precies daar gaat het vaak mis. We proberen rechtstreeks te springen van onafhankelijkheid naar samenwerking. Maar we vergeten drie essentiële stappen.
1. Think Win-Win – echt iets te gunnen
In theorie willen we allemaal een uitkomst waar iedereen beter van wordt. Maar in praktijk zijn we druk bezig onze eigen scope, mensen en middelen te beschermen. Zeker als we denken: “Ik ben verantwoordelijk, dus ik moet dit beheersen.”
Win-Win vraagt durf. Om los te laten. Om te vertrouwen. Om te denken in gedeeld belang in plaats van KPI’s.
2. Seek First to Understand – echt luisteren
We zitten aan tafel met onze plannen, ideeën, oplossingen. Luisteren? Ja hoor — als het snel kan. Maar echt luisteren is lastig. Want het betekent: je oordeel uitstellen. Je aannames parkeren. Je willen laten verrassen.
Zonder dat ontstaat geen echte verbinding. Alleen beleefde parallelle monologen.
3. Synergize – iets nieuws durven bouwen
De mooiste uitkomsten ontstaan als mensen iets samen maken dat ze alleen nooit hadden kunnen bedenken. Niet een compromis. Niet een optelsom. Maar echt iets nieuws.
Dat lukt alleen als iedereen ruimte voelt én verantwoordelijkheid neemt. Niet omdat het ‘moet’, maar omdat het vanzelfsprekend voelt. En dat komt zelden voor — omdat we die eerdere stappen vaak overslaan.
Of je nu ondernemer bent, manager of ambtenaar: je komt altijd uit bij mensen die het moeten doen. En als die mensen niet betrokken zijn bij het herkennen van het probleem, dan is de kans klein dat ze zich verbinden aan de oplossing.
Daar komt nog bij: de meeste mensen willen wel. Ze zijn best professioneel. Hebben hun zaken op orde. Maar échte samenwerking? Die ontstaat pas als we de moeite nemen om de brug van onafhankelijkheid naar wederzijdse afhankelijkheid bewust te bouwen.
Misschien gewoon dit: vraag je niet alleen af of de oplossing goed is, maar ook of je door de drie stappen bent gegaan:
En als je één van die drie vragen niet volmondig met “ja” kunt beantwoorden?
“Succes met je oplossing. Ik ga verder met het probleem.”
Wij geloven erin dat mensen het succes van organisaties bepalen. Ónze missie is het om organisaties te begeleiden om hun volledige potentieel te benutten en dromen te realiseren, door mensen centraal te stellen. We helpen je graag bij dit proces, met strategievorming, reflectie of teamontwikkeling. Oplossingen uitstellen en eerst het probleem onderzoeken? Helpen wij graag bij! .